Smart energizers: korte activiteiten, levenslange lessen

Je kent ze wel: van die korte, speelse werkvormen aan het begin van een sessie of net na de lunch. Vaak worden ze afgedaan als “een beetje fun tussendoor”. Maar wie met zorg en vakmanschap opleidt, weet beter: een goed ontworpen energizer is nooit zomaar voor de fun.

Wat is een Smart Energizer?

In de wereld van interactieve leeractiviteiten zijn ze ook wel “jolts”, de naam die de oervader van interactie, Thiagi, eraan gaf: korte, krachtige interventies die net lang genoeg zijn om iets op te schudden — in denken, voelen of gedrag. Ze brengen energie, zeker. Maar dat is nooit het enige doel.

Een smart energizer bevat altijd een verborgen les. Iets dat niet in de PowerPoint wordt verteld, maar lijfelijk ervaren wordt. Wat volgt, is vaak een collectief: “Wacht eens… dit zegt iets over mij. Of over hoe we werken. Of hoe we leren.”

Geen fun om de fun

Er zijn trainers die beginnen met een energizer “om het ijs te breken”. Of die na een zwaar inhoudelijk blok “iets luchtigs doen”. Maar als de activiteit geen verband houdt met het doel van de sessie, ontstaat vaak het omgekeerde effect: deelnemers voelen zich onnozel gemaakt. Of erger: niet serieus genomen.

Daarom is het cruciaal om de link met het thema expliciet te maken. Altijd.

Een smart energizer heeft pas impact als je ze goed debrieft

Debriefing: het moment van betekenisgeving

Een smart energizer heeft pas impact als je ze goed debrieft. Twee vragen zijn daarbij essentieel:

1. Wat heb je beleefd?

   Wat voelde je? Wat deed het met je? Wat merkte je bij jezelf of anderen?

2. Wat is de link met ons thema?

   Wat zegt deze ervaring over hoe we samenwerken? Of over gedragsverandering, leiderschap, communicatie, leren…?

Zonder deze reflectie blijft het gewoon een luchtige activiteit. Met de juiste vragen wordt het een mini-les voor het leven.

Wanneer gebruik je een smart energizer?

Je zet een smart energizer best in op momenten waarop deelnemers:

• vastzitten in hun hoofd

• moeilijk in interactie raken

• net overvoerd zijn met theorie

• een mentale of fysieke shift nodig hebben

• geconfronteerd mogen worden met onbewust gedrag

  
  

Vooral aan het begin van een opleiding of op het einde werkt een smart energizer vaak goed om niet alleen mensen wakker te schudden, maar ook om het thema meteen voelbaar te maken. Dit geldt ook voor het begin van een nieuw thema of hoofdstuk of het einde ervan.

Let op: slimme interventies vragen slimme keuzes

Hoewel een smart energizer krachtig kan zijn, is het geen tovertruc. Er zijn ook reële risico’s:

• Veiligheid: Sommige deelnemers voelen zich bekeken, ongemakkelijk of zelfs vernederd. Kies dus werkvormen die alle deelnemers keuzevrijheid geven en altijd starten vanuit individuele reflectie.

• Weerstand: Als de bedoeling onduidelijk blijft, roept de activiteit irritatie op. Wees dus glashelder in je instructie en altijd transparant in je bedoeling.

• Timing: Een smart energiser is kort, maar heeft nawerking. Kies dus bewust waar je ze inbouwt en geef ruimte voor verwerking.

  
  

Tot slot

Een smart energizer is geen pauze of tijdvulling. Het is een compact leerinstrument, ontworpen om emotie, inzicht en beweging op gang te brengen. In enkele minuten.

Gebruik ze niet licht, maar wel lichtvoetig. En altijd met die ene vraag in je achterhoofd: “Wat leert deze ervaring ons over wat we vandaag samen willen bereiken?”